Een alarmerende geruststelling

Deze column werd op 21/05/2007 voorgelezen voor Studradio op Holland Centraal.

Ik ben klant bij de ABN AMRO bank. Ik ben een jaar of twee geleden overgestapt van de Postbank, omdat die het nodig vond om twee dagen over elke overschrijving te doen. Toen ik ze een keer belde om te vragen waarom ze dat deden, terwijl andere banken je geld gewoon direct overmaken, vertelde een mevrouw mij licht verontwaardigd dat ik dat toch had kunnen nalezen in de voorwaarde. “Dat klopt,” zei ik “en ik klaag ook niet, maar waarom doen jullie dat”? Ze wist het niet. “Als ze het zelf al niet kunnen uitleggen, dan ben ik vertrokken,” dacht ik, en een week later had ik een rekening bij de ABN. Ik voel me prima bij die bank, maar de laatste tijd krijg ik steeds meer het gevoel dat ik een uitzondering ben. Waar de Postbank mij niet kon vertellend wat ik wilde weten, heeft de ABN mij nu wél verteld wat ik al wist. Afgelopen vrijdag kreeg ik een brief van Jan Peter Schmittmann, de voorzitter van de Directie ABN AMRO Nederland, over de mogelijke overname die al een aantal weken in het nieuws is. Bovenaan de brief stond in grote, vetgedrukte letters de tekst: “Betreft: Geen reden tot zorg”. Er stond nog net geen uitroepteken achter. Als ik ergens nerveus van wordt, dan is het wel het feit dat de ABN het nodig heeft gevonden om mij een brief te sturen met als kop “Geen reden tot zorg”. Dan ga ik me zorgen maken. Het is net zoals met “meer blauw op straat”. Daar zit ik niet op te wachten. Zodra ik ergens een aantal politieagenten zie dan voel ik me onmiddellijk minder veilig. Niet omdat ik bang ben van de politie, integendeel, maar ik heb altijd het idee dat die agenten daar niet voor niets rondlopen, en iemand ergens in de buurt toch wel met iets onveiligs bezig moet zijn. Hetzelfde mechanisme werd ook getriggerd door de brief van de ABN. Als Jan Peter mij schrijft dat er geen reden tot zorg is, dan schiet ik onmiddellijk in de stress. Tot ik die brief kreeg had ik me namelijk nergens ongerust over gemaakt. De ABN wordt misschien overgenomen. Daar lig ik niet wakker van. De meest waarschijnlijke overnamepartner is de Barclays bank uit Groot-Brittannië. Dat is de achtste bank van de wereld, met in 2005 een waarde van meer dan 61 miljard dollar. Maak ik me zorgen over mijn geld? Absoluut niet. Er zal ook niet zo gek veel veranderen. ABN blijft als merknaam in Nederland gewoon bestaan omdat ABN Nederland blijft bestaan. Alleen de mensen op de centrale directie worden waarschijnlijk Brits. Geen punt wat mij betreft. Britten hebben doorgaans wel verstand geld, anders was Londen niet de financiële hoofdstad van de wereld geweest.

Kortom, geen reden tot paniek. Maar wat wilde Jan Peter mij nou eigenlijk vertellen? De brief was een lijstje van 5 vragen waarvan de voorzitter dacht dat die me wel dwars zouden zitten. De eerste was meteen ook de domste: “Is mijn geld bij ABN AMRO veilig”? Helaas, blijkbaar denkt Schittmann dat zijn klanten zwakbegaafd zijn. Heb ik soms een persconferentie van Barclays gemist waarin de directie stelt dat ze van het geld van alle ABN-klanten van plan zijn om ieder een zandeiland in Dubai te kopen? Heeft Barclays een deal gemaakt met Ken Livingstone, de burgemeester van Londen, om mijn spaargeld te besteden aan de Olympische Spelen in die stad? Volgens mij niet. Waarom zou ik er aan twijfelen of mijn geld veilig is? En bovendien, ook al gebeurde er iets met mij geld, ik woon in Nederland, het land waar demente beleggers konden uithuilen bij de rechter omdat ze al hun geld aan Nina Brink hadden gegeven, er nooit bij hadden stilgestaan dat de prijs van een aandeel ook kon zakken, en vervolgens nog een schadevergoeding toegewezen kregen ook! Ik heb er het volste vertrouwen in dat als Barclays mijn geld verduisterd een schadevergoeding kort daarna ook mijn deel zal zijn.

De rest van de vragen van Jan Peter was minder beledigend, maar de vraag bleef waarom hij het nodig had gevonden om mij deze brief te sturen. Blijkbaar zijn nogal wat mensen in Nederland nerveus geworden door het feit dat de bank wordt overgenomen door buitenlanders. Het raakt ons Oranjegevoel, tenminste, dat vertelde Morris Tabaksblat in het NRC van afgelopen zaterdag. Hij meende dat, als de ABN zelf een buitenlandse bank had overgenomen, er lang niet zoveel ophef zou zijn geweest, en volgens mij heeft hij gelijk. Wat is nu eigenlijk het probleem? Schade aan het Nederlandse bankwezen? Lijkt me niet, met een dergelijke solide partner als Barclays of de Royal Bank of Scotland. Zielige werknemers die hun baan verliezen? ABN had al jaren fusieplannen, dus die werknemers weten heel goed wat de risico’s van hun baan zijn. Staatsgevaar omdat de banksector cruciaal is voor Nederland? Daar valt over te discussiëren, zowel dat staatsgevaar als die cruciale rol die door banken gespeeld wordt. En bovendien hebben we altijd nog de ING, Fortis en de Rabobank.

De ABN was al een tijdje op zoek naar een grote fusiepartner, om de globalisering en de schaalvergroting binnen de industrie aan te kunnen. En het is ironische is dat nu deze gevonden is, de eventuele overname de meest provincialistische en bekrompen meningen voortbrengt. Het Oranjegevoel wordt geschaad, en dan probeert men er dingen bij te verzinnen om het argument niet volstrekt belachelijk te laten klinken. Laten we alsjeblieft niet als Nederland in de voetsporen treden van Frankrijk, waar de politiek de mond vol heeft over schaalvergroting en verdere Europese economische integratie, behalve als een buitenlands bedrijf een groot Frans bedrijf wil kopen, dan weegt de Franse trots toch net even zwaarder dan het economisch belang. Chauvinisme en nationalisme zijn slecht voor de economie, en ik vind dan ook dat we in Nederland niet moeten zeuren. Als we onze eigen economie serieus nemen moeten we ook accepteren dat bedrijven gekocht kunnen worden door andere, buitenlandse bedrijven. Zolang het land maar niet geruïneerd wordt, maar iedereen kan het erover eens zijn dat dat in dit geval absoluut niet aan de orde is. Ik maak me nergens zorgen over. Ik zou alleen aan Jan Peter Schmittmann willen vragen of hij ophoudt met het versturen van zijn alarmistische brieven.