24 september 2007

De zogenaamde zwaksten

Afgelopen week was de derde dinsdag van de maand, Prinsjesdag. Waarom deze dag die naam heeft gekregen is onbekend, zo las ik in het NRC, die overigens voor die bewering www.prinsjesdag2007.nl als bron citeerde, een site van de ministeries van Financiën en Algemene Zaken. Het kan zijn dat ik wat dit betreft als afgestudeerde historicus een ietwat andere visie heb, maar het moet toch niet zo moeilijk zijn om in de archieven uit te zoeken waarom de opening van de Staten Generaal op een gegeven ogenblik Prinsjesdag is gaan heten? Hier hadden wat ambtenaren of journalisten wat beter hun best moeten doen.

Maar goed, Prinsjesdag dus, met het begrotingskoffertje, ditmaal gepresenteerd door minister van Financiën Wouter Bos. Bos heeft de groei-prognose voor de Nederlandse economie voor het komende jaar met een kwart procent omhoog geschroefd ten opzichte van vorig jaar. En afgelopen jaar ging het al goed, dus Bos denkt blijkbaar dat er vooralsnog niet-aangeboorde groeireserves aanwezig zijn binnen de nationale economie. Gezien zijn verleden bij Shell moeten wij ons misschien zorgen maken. Maar stel dat hij gelijk heeft. Hij voorziet meer groei, en daarom verdient de staatskas meer. “Prima”, denk je dan, dan hoeven de belastingen in ieder geval niet omhoog. Deze toch vrij logische redenering gaat echter niet op. De Nederlandse burger, de “hardwerkende” burger volgens Mark Rutte, moet het komende jaar € 6,1 miljard extra aan belasting gaan betalen. En, zoals u van de socialisten gewend bent, “de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten”, wat er in de praktijk volgens mij vooral op neerkomt dat iedereen er op achteruit gaat behalve de absolute minima. De VVD was uiteraard “woest” en sprak over het “tweede kabinet Den Uyl”. Of dat terecht is weet ik niet, want ik heb het kabinet Den Uyl niet meegemaakt, maar het lijkt me zoals gezegd wel een beetje contra-intuïtief. Er wordt grotere groei voorspelt, maar ondanks die meevaller wordt er alsnog een fikse belastingverhoging doorgevoerd. Het kan dan haast niet anders dan dat de uitgaven enorm zijn gestegen. En waar gaat al dat extra geld naartoe? Het lijkt vooral te gaan naar inkomensnivellering en, daar heb je ze weer, de zwaksten in de samenleving.

Om heel eerlijk te zijn wordt ik daar ontzettend moe van, politici die alsmaar gefocust zijn op de zwaksten in de samenleving. Begrijp me niet verkeerd, ik ontken niet dat die mensen bestaan, en ik ontken ook niet dat hun problemen reëel zijn. Ik ben niet van de school die beweert dat alle werkelozen lui zijn en niet willen werken. De overheid moet zich wel degelijk inzetten voor deze categorie Nederlanders, en er alles aan doen om hem zo klein mogelijk te krijgen. De reden waarom ik er genoeg van heb is omdat het niet de focus zou moeten zijn van het kabinet. Naar mijn idee moet de regering zo veel mogelijk goed voor zo veel mogelijk mensen doen, en dat doel bereik je het beste door je te concentreren op de middenklasse. Waarom? Omdat de middenklasse de grootste groep in de Nederlandse samenleving is. Een kort bezoek aan de site van het CBS leert dat de inkomensverdeling van onze economie een soort ui-vorm heeft. Ze begint klein onderaan, wordt erg dik in het midden, en loopt bovenaan weer tot een spits toe. Verruit de meeste Nederlanders zitten dus in een gemiddelde inkomensklasse. En laat het stimuleren van die klasse nu juist de meest effectieve manier zijn om de economie te laten groeien. Dat het stimuleren van de bovenste klassen geen nut heeft is inmiddels in Amerika door president Bush bewezen. Zijn vele belastingverlagingen voor de allerrijkste hebben bij lange na niet het gewenste effect gehad, ook niet als je de aanslagen van 11 september en de oorlog in Irak buiten beschouwing laat. De middenklasse wordt daar genegeerd, en dat heeft zijn weerslag op het aantal banen, op het besteedbare inkomen en vroeg of laat op het levensniveau van de doorsnee Amerikaan. Beleid maken voor de middenklasse werkt omdat het gaat om mensen die hun extra geld zullen uitgeven, en niet zullen sparen of beleggen zoals de rijken dat doen. Geld voor de middenklasse is geld dat de economie wordt ingepompt in de vorm van nieuwe auto’s, wasmachines, computers, enzovoorts. De zogenaamde zwaksten zullen hun extra geld uiteraard ook uitgeven, maar in die categorie zitten nou eenmaal veel minder mensen, en is het effect veel geringer. Dit kabinet kiest voor inkomensnivellering, maar het lijkt wel alsof ze door alle belastingverhogingen de middenklasse net zo hard naar beneden willen halen als dat ze de zogenaamde zwaksten omhoog willen tillen. En dat is slecht voor de economie.

Inkomensnivellering moet tot stand worden gebracht door het beleid te concentreren op de middenstand. De minima moeten zich qua inkomen langzaam bij die groep aansluiten, ze moeten elkaar niet halverwege ontmoeten. Helaas lijkt dit niet de insteek van de regering. Onder invloed van de PvdA is er een echte socialistische begroting gepresenteerd. Het probleem is alleen dat het socialisme niet meer van toepassing is op de hedendaagse samenleving. Toen het in de 19e ontstond was het nog relevant: de samenleving bestond uit een kleine, rijke bovenlaag en een gigantisch arme onderlaag. De elite had het geld, en het volk niet. Maar het hedendaagse Nederland weerspiegelt dit beeld op geen enkele manier. Nu is de elite nog steeds rijk, is er een kleine minderheid die arm is, maar bevind het gros van het volk zich in de middenstand. De middenklasse is de meerderheid. Maar minister Bos leeft in het verleden en maakt geen beleid voor die meerderheid, en ook de minderheid die hij denkt te dienen is in feite op den duur slechter af vanwege zijn plannen. Ik dacht nooit dat ik dit zou zeggen, maar ik mis Gertje Zalm.

Geen opmerkingen: